پترولوژی و ژئوشیمی توده نفلین سینیتی کلیبر و توده گابرو-پیروکسنیتی منطقه هشتسر- آذربایجان شرقی

توده های نفلین سینیت کلیبر و گابرو- پیروکسنیت هشتسر به سن الیگو- میوسن با مساحت های تقریبی 127 و 50 کیلومترمربع، متعلق به پهنه ساختاری البرز- آذربایجان هستند. توده هشتسر یک کمپلکس حلقوی مرتبط با سیستم فرونشست آتشفشانی - نفوذی بوده و شامل سه فاز ماگمایی مختلف است. توده کلیبر از تحول و انجماد یک آشیانه ماگمایی از نظر شیمیایی منطقه بندی شده تشکیل و حاصل نفوذ دو فاز ماگمایی جداگانه است. در هر دو توده انواع سنگ های آلکالی پیروکسنیت، نفلین گابرو، نفلین سینیت، کوارتزسینیت و کوارتزمونزونیت مشاهده می شوند. کانی شناسی بخش های معادل هر دو توده، مشابه است اما روند تحولی کانی های بخش های اشباع از سیلیس متفاوت از بخش های تحت اشباع می باشد. تغییرات شیمیایی پیروکسن ها، آمفیبول ها و فلدسپات های بخش های تحت اشباع، حاکی از اهمیت نقش فرایند تبلور بخشی و افزایش فاز سیال در انتهای تفریق ماگما است. سنگ های تحت اشباع دارای ماهیت آلکالن پتاسیک و سنگ های اشباع از سیلیس، کالک آلکالن پتاسیم بالا و شوشونیتی می باشند. نفلین سینیت ها مالیگنیت با گرایش میاسکیتی هستند. بررسی تغییرات شیمیایی ترم های مختلف، نشان دهنده هم ماگما بودن سنگ های تحت اشباع و دخالت فرایندهای ناآمیختگی ماگمایی و تفریق بلورین طی تحولات ماگمایی است. غنی شدگی بیشتر lree و lile در مقابل غنی شدگی کمتر hree و تهی شدگی hfse، می تواند به دلیل سرچشمه گرفتن ماگمای اولیه از گوشته لیتوسفری قبلا متاسوماتیزم شده در یک زون فرورانش قدیمی و درجه کم ذوب بخشی باشد. عدم حضور کربناتیت در این منطقه به همراه تهی شدگی شدید سنگ های تفریق یافته از sr و ba، تحول یک ماگمای بازانیتی را به عنوان ماگمای مادر در ژنز اغلب سنگ های این مناطق مطرح می کند. کوارتزمونزونیت - سینیت های منطقه نیز می توانند از آناتکسی بخش های مختلف پوسته زیرین و اختلاط با ماگماهای مافیک مشتق از گوشته حاصل شده باشند. پوسته شدگی لیتوسفر پس از برخورد صفحه عربی - ایران، به نظر مکانیسم مناسبی در تولید ماگماهای این ناحیه می باشد.